Skład
1 tabl. dojelitowa zawiera 20 mg pantoprazolu w postaci pantoprazolu sodowego półtorawodnego.
Działanie
Inhibitor pompy protonowej. Pantoprazol jest podstawionym benzoimidazolem, hamuje wydzielanie kwasu solnego w komórkach okładzinowych żołądka w wyniku specyficznego blokowania aktywności H+/K+-ATP-azy (tzw. pompy protonowej). W kwaśnym środowisku, w świetle kanalików komórek okładzinowych, przekształcany jest w postać czynną i hamuje aktywność enzymu H+/K+-ATP-azy, czyli końcowy etap wytwarzania kwasu solnego w żołądku. Działanie leku zależy od dawki i prowadzi do zahamowania zarówno wydzielania podstawowego, jak i wydzielania stymulowanego (niezależnie od rodzaju bodźca pobudzającego). U większości pacjentów spadek produkcji kwasu solnego prowadzi do ustąpienia zgagi i objawów refluksu w ciągu 1 tyg. Zmniejsza kwaśność treści żołądkowej oraz wtórnie, w sposób odwracalny, zwiększa wydzielanie gastryny w stopniu proporcjonalnym do zmniejszenia kwaśności. Ponieważ pantoprazol wiąże się z pompą protonową na poziomie receptora komórkowego, może on wpływać na wydzielanie kwasu solnego niezależnie od stymulacji przez inne substancje (acetylocholina, histamina, gastryna); skutek jest taki sam niezależnie od tego, czy substancja czynna jest podawana doustnie czy dożylnie. Po podaniu doustnym pantoprazol szybko wchłania się z przewodu pokarmowego, osiągając maksymalne stężenie we krwi po 2-2,5 h. Biodostępność wynosi około 77%, pokarm nie zmniejsza biodostępności, może jedynie opóźnić wchłanianie leku. W około 98% wiąże się z białkami osocza. Jest metabolizowany w wątrobie, wydalany w około 80% przez nerki w postaci metabolitów, pozostała część jest wydalana z kałem. T0,5 pantoprazolu wynosi około 1 h.
Wskazania
Krótkotrwałe leczenie objawów choroby refluksowej przełyku (np. zgaga, zarzucanie treści żołądkowej) u dorosłych.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na pantoprazol lub inne składniki leku. Jednoczesne podawanie z atazanawirem.
Środki ostrożności
Należy poinformować pacjenta aby zgłosił się do lekarza w przypadku: utraty masy ciała nie spowodowanej celowym odchudzaniem się, niedokrwistości, krwawienia z przewodu pokarmowego, dysfagii, uporczywych lub krwawych wymiotów (leczenie pantoprazolem może złagodzić objawy ciężkiej choroby i opóźnić jej rozpoznanie; w tych przypadkach trzeba wykluczyć podłoże nowotworowe choroby), przebytej choroby wrzodowej żołądka lub operacji w obrębie przewodu pokarmowego, leczenia objawów niestrawności lub zgagi nieprzerwanie trwającego dłużej niż 4 tyg., żółtaczki, zaburzenia czynności lub chorób wątroby oraz innych ciężkich chorób wpływających na ogólne samopoczucie. Ponadto należy zwrócić uwagę jeśli u pacjentów powyżej 55 lat wystąpiły nowe objawy lub zmienił się charakter dotychczas obserwowanych objawów. Należy regularnie kontrolować pacjentów z nawracającymi objawami niestrawności lub zgagi. Stosowanie leku może prowadzić do większego ryzyka infekcji przewodu pokarmowego, takich jak zakażenie Salmonella, Campylobacter lub Clostridium difficile. Nie określono bezpieczeństwa stosowania ani skuteczności leku u dzieci i młodzież poniżej 18. rż.
Ciąża i karmienie piersią
Brak jest wystarczających danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania leku u kobiet w ciąży. Potencjalne zagrożenie dla człowieka nie jest znane, dlatego lek jest przeciwwskazany do stosowania w ciąży. Lek jest przeciwwskazany do stosowania podczas karmienia piersią.
Działania niepożądane
Niezbyt często: bóle głowy, zawroty głowy; biegunka, nudności/wymioty, uczucie pełności w jamie brzusznej i wzdęcia, zaparcia, suchość w jamie ustnej, ból i dyskomfort w nadbrzuszu; wysypka skórna, rumień, wykwity skórne, świąd; osłabienie, zmęczenie i złe samopoczucie; zwiększona aktywność enzymów wątrobowych; zaburzenia snu. Rzadko: zaburzenia widzenia/niewyraźne widzenie; pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy; bóle stawów, bóle mięśni; hiperlipidemie i zwiększone stężenie lipidów, zmiana masy ciała; podwyższona temperatura ciała, obrzęki obwodowe; nadwrażliwość (w tym reakcje anafilaktyczne i wstrząs anafilaktyczny); zwiększenie stężenia bilirubiny; depresja (i pogorszenie stanu psychicznego). Bardzo rzadko: małopłytkowość, leukopenia. Częstość nieznana: śródmiąższowe zapalenie nerek; zespół Stevens-Johnsona, martwica toksyczno-rozpływna naskórka, rumień wielopostaciowy, nadwrażliwość na światło; hiponatremia; uszkodzenie komórek wątroby, żółtaczka, niewydolność komórek wątroby; omamy, splątanie (szczególnie u pacjentów podatnych, jak również nasilenie podobnych objawów w przypadku ich wcześniejszego występowania).
Interakcje
Pantoprazol może zmniejszać wchłanianie substancji czynnych, których biodostępność zależy od pH soku żołądkowego (np. ketokonazol). Przeciwwskazane jest równoczesne stosowanie pantoprazolu z atazanawirem. Nie można wykluczyć interakcji pantoprazolu z innymi substancjami, które metabolizowane są przy udziale układu cytochromu P-450. Nie stwierdzono żadnych klinicznie istotnych interakcji dla: karbamazepiny, kofeiny, diazepamu, diklofenaku, digoksyny, etanolu, glibenklalmidu, metoprololu, naproksenu, nifedypiny, fenytoiny, piroksykamu, teofiliny, doustnych środków antykoncepcyjnych zawierających lewonorgestrol i etynyloestradiol oraz leków zobojętniających kwas żołądkowy. U pacjentów leczonych przeciwzakrzepowo pochodnymi kumaryny (np. fenprokumonem lub warfaryną) zaleca się kontrolę czasu protrombinowego po rozpoczęciu, zakończeniu i podczas nieregularnego stosowania leku. Nie należy równocześnie stosować innych inhibitorów pompy protonowej lub antagonistów receptorów histaminowych H2.
Dawkowanie
Doustnie. Dorośli: zalecana dawka leku wynosi 20 mg raz na dobę; w celu złagodzenia objawów, konieczne może okazać się stosowanie leku przez kolejne 2-3 dni. Po zupełnym ustąpieniu objawów leczenie powinno zostać przerwane - nie stosować leku zapobiegawczo. Ustępowanie objawów powinno być odczuwalne po około dobie stosowania leku. Leczenie nie powinno trwać dłużej niż 4 tyg., pacjent powinien zgłosić się do lekarza, jeśli objawy nie ustąpią w ciągu 2 tyg. leczenia. Nie ma konieczności modyfikacji dawkowania u pacjentów w podeszłym wieku lub z zaburzeniami czynności nerek. Tabletek nie rozgryzać, ani nie żuć. Lek przyjmować przed posiłkiem.
Uwagi
Należy zwrócić uwagę jeśli podczas leczenia u pacjenta ma zostać wykonana endoskopia lub test ureazowy. W przypadku wystąpienia zawrotów głowy lub zaburzeń widzenia, pacjenci nie powinni prowadzić pojazdów lub obsługiwać maszyn.